Στο πλαίσιο μιας κοινωνίας που εξαίρει τη τελειότητα, οι αποτυχίες παραμένουν συχνά θαμμένες κάτω από τα επιτεύγματα. Η αποτυχία αποτελεί ένα κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας για το οποίο οι άνθρωποι αποφεύγουν να συζητήσουν, παραβλέποντας την αξία και τον τρόπο με τον οποίο αυτή μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου. Ωστόσο, το μυστικό για μια αυθεντική, και ολοκληρωμένη, ζωή κρύβεται ακριβώς στην αποδοχή της ως αναπόσπαστο και ουσιώδες μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο προβληματισμός γύρω από την αξία της αποτυχίας γίνεται βαθύτερος ιδιαίτερα όταν προστεθούν στην εξίσωση παράγοντες όπως η επίδραση των social media στη διαμόρφωση του “μύθου της τελειότητας” και ο αντίκτυπος των αρνητικών σχολίων στη ζωή των νέων.
Το φίλτρο της τελειότητας
Σε μια εποχή που η εικόνα κυριαρχεί και τα στιγμιότυπα “ντύνονται” με φίλτρα, η έννοια της τελειότητας στη καθημερινότητα είναι πιο έντονη από ποτέ. Στο διαδικτυακό κόσμο των social media, το τέλειο παρουσιάζεται ως ο κανόνας. Δεν είναι μόνο το επιθυμητό, αλλά και το απαραίτητο.
Ως επιτυχημένος παρουσιάζεται ο αψεγάδιαστος, ο άνθρωπος με την ιδανική εμφάνιση, που ζει μια ζωή γεμάτη προσωπικές και επαγγελματικές επιτυχίες, χαμόγελα και ευτυχία. Από την άλλη, μέτρο σύγκρισης και επικύρωση της επιτυχίας θεωρείται ο αριθμός των διαδικτυακών “ακολούθων” και των “likes”. Η αντίληψη αυτή, φυσικά, απέχει κατά πολύ από την πραγματικότητα, πρόκειται για μία κατασκευή που δεν αντανακλά την αληθινή ζωή και η οποία βλάπτει ουσιωδώς τον καθημερινό άνθρωπο και ιδιαίτερα τους νέους.
Η επίδραση των social media
Ο ανωτέρω τρόπος λειτουργίας των κοινωνικών δικτύων οδηγεί στη διαμόρφωση ιδανικών προτύπων, απροσέγγιστων και ουσιαστικά ανύπαρκτων στην πραγματικότητα.
Το συνεχές κυνήγι της τελειότητας και η σύγκριση ανάμεσα στην ιδανική και τη πραγματική ζωή ενισχύουν την κοινωνική πίεση που δέχεται το άτομο, ιδιαίτερα αν αυτό βρίσκεται στην ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας, οπότε και τίθενται οι θεμέλιοι λίθοι της μετέπειτα ενήλικης ζωής. Κατ’ αυτό το τρόπο, αντί να αποδέχεται τη μοναδικότητα του και να εξελίσσεται μέσα από τα λάθη του, αναγκάζεται να καταδιώκει – σε βαθμό εμμονικό- κάτι ανέφικτο…την ατελείωτη τελειότητα.
Ο αντίκτυπος
Έτσι, η συνεχής έκθεση στα κοινωνικά δίκτυα και η αναπόφευκτη σύγκριση με τους άλλους γίνεται καθημερινή συνήθεια, με αποτέλεσμα οι νέοι να καταλήγουν να σκέφτονται ότι η αξία τους είναι συνυφασμένη με την εικόνα που προβάλλουν στα social media. Οποιοδήποτε αρνητικό σχόλιο, τα λίγα “likes” ή η ενδεχόμενη αδιαφορία των “ακολούθων” μπορεί να εκληφθεί ως έλλειψη αναγνώρισης και κοινωνικής καταξίωσης.
Αυτή η κατάσταση, η δυσκολία του ατόμου να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες, μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα αβεβαιότητας, άγχους, χαμηλής αυτοεκτίμησης, μέχρι και κατάθλιψης. Το “hate speech”, η τοξικότητα και η εύκολη κριτική χωρίς κατανόηση, δημιουργούν ανασφάλεια και επιδεινώνουν το άγχος που ήδη προκαλεί η ανάγκη για τελειότητα.
Το αντίδοτο: η αποδοχή του εαυτού
Προκειμένου να απελευθερωθούμε από τον μύθο του τέλειου, χρειάζεται να αρχίσουμε να μιλάμε για την αλήθεια που υπάρχει πίσω από τις ωραιοποιημένες φωτογραφίες. Οι αποτυχίες, τα λάθη και οι ατέλειες δεν είναι κάτι που πρέπει να κρύβουμε ή να ντρεπόμαστε για αυτό. Μόνο μέσα από την αποδοχή των αποτυχιών μας θα μπορέσουμε να αναπτυχθούμε ως μοναδικότητες και να πλησιάσουμε το τέλειο, όπως ορίζεται για το καθένα μας προσωπικά. Οι “ατέλειες” δεν μας κάνουν λιγότερο αξιόλογους, αλλά είναι στοιχείο του εαυτού μας, αυτό που μας κάνει μοναδικούς.
Όπως πολύ στοχευμένα διατυπώνεται στο άρθρο που στάθηκε αφορμή για τη συγγραφή του παρόντος: «Σ’ ένα κόσμο “τέλειο” ας μάθουμε να λέμε μπράβο στον εαυτό μας για την προσπάθεια και κυρίως να μάθουμε να είμαστε πιο αληθινοί!»
